Το νερό βρίσκεται παντού κι όμως τις περισσότερες φορές δεν του δίνουμε την απαιτούμενη προσοχή. Το σπαταλάμε αλόγιστα, το θεωρούμε δεδομένο, το μολύνουμε, κοινώς δεν το σεβόμαστε. Δεν έχουμε καν αναλογιστεί πόσο τυχεροί είμαστε που έχουμε άμεση πρόσβαση σε πόσιμο νερό και με πόση ευκολία τρέχει το ζεστό νεράκι στο μπάνιο μας.
Το καθαρό νερό είναι ευτυχία, όχι μόνο γιατί μας δίνει ζωή, αλλά γιατί μας δημιουργεί υπέροχα συναισθήματα. Ποιος δεν έχει παίξει μπουγέλο, δεν έχει χαλαρώσει με ένα ζεστό αφρόλουτρο, δεν χαίρεται τις βουτιές στη θάλασσα, τις βαρκάδες στη λίμνη και γενικά δεν αναζωογονείται όταν βρίσκεται κοντά ή μέσα στο νερό! Αφού λοιπόν, το νερό είναι τόσο πολύτιμο και παίζει σημαντικό ρόλο στο περιβάλλον, καλό είναι να γνωρίζουμε μερικά χρήσιμα πράγματα γι’ αυτό.
Το νερό λοιπόν, καλύπτει το μεγαλύτερο τμήμα της Γης, οριοθετεί τα υδάτινα οικοσυστήματα και καθορίζει τις ιδιότητές τους (π.χ. διαφορετικοί οργανισμοί ζουν σε μια λίμνη με γλυκό νερό και διαφορετικοί σε μια θάλασσα με αλμυρό).
Τα φυτά με τις ρίζες τους απορροφούν νερό, μέσα στο οποίο βρίσκονται διάφορα θρεπτικά συστατικά που συμβάλλουν στην ανάπτυξή τους. Το νερό αποτελεί σημαντικό τμήμα των ζωντανών ιστών, όπως για παράδειγμα του ανθρώπινου σώματος, όπου και κατέχει περίπου το 75% του νωπού βάρους του. Επίσης το νερό συμβάλλει στη θερμορύθμιση τόσο των φυτικών όσο και των ζωικών οργανισμών και είναι βασικό συστατικό στη διαδικασία της φωτοσύνθεσης που επιτελούν οι φυτικοί οργανισμοί.
Η σημασία του νερού στους οργανισμούς
Οι οργανισμοί ζουν ή πεθαίνουν βάση της ικανότητάς τους να βρίσκουν νερό και να το διοχετεύουν στα σώματά τους. Τα φυτά που σπέρνουμε χρειάζονται περίπου χίλια κιλά νερό για να παράγουν ένα κιλό τροφής. Τόσο ο άνθρωπος, όσο και τα ζώα μπορούν να εξασφαλίζουν το νερό άμεσα, ή καταναλώνοντας φυτικά ή ζωικά προϊόντα. Η ποσότητα του ελεύθερου νερού που είναι διαθέσιμο σε μια συγκεκριμένη περιοχή, συχνά καθορίζει τη φύση, την ποσότητα και την ποικιλομορφία των ζωντανών οργανισμών που επιβιώνουν εκεί.
Υδρολογικός κύκλος (ο κύκλος του νερού)
Η κυκλοφορία του νερού στηρίζεται, κυρίως, στην εξάτμιση, στη διαπνοή των φυτών και στις κατακρημνίσεις.
Εξάτμιση: η απομάκρυνση του νερού από οποιαδήποτε επιφάνεια
Διαπνοή: η απομάκρυνση του νερού από το εσωτερικό των φυτικών οργανισμών (στόματα (πόροι) των φύλλων)
Κατακρημνίσεις: (βροχή, χιόνι, χαλάζι) η απομάκρυνση του νερού από την ατμόσφαιρα προς τα υδάτινα και χερσαία οικοσυστήματα
Η ανταλλαγή του νερού μεταξύ ατμόσφαιρας και υδάτινων οικοσυστημάτων στηρίζεται στις κατακρημνίσεις και την εξάτμιση. Αντιθέτως, το τμήμα του κύκλου που αφορά την ξηρά είναι περισσότερο πολύπλοκο. Εκεί το νερό μπορεί να ακολουθήσει μία από τις παρακάτω πορείες:
– Να εξατμιστεί.
– Να εισχωρήσει στο υπέδαφος και στο σύστημα των υπόγειων υδάτων.
– Να προσληφθεί από τα φυτά και να απομακρυνθεί με τη διαπνοή.
– Να απομακρυνθεί με την επιφανειακή απορροή από το χερσαίο περιβάλλον.
Tip
Οι φυτικοί οργανισμοί συμβάλλουν στην επιστροφή του νερού στην ατμόσφαιρα μέσω της διαπνοής. Σε περιοχές όπου δεν υπάρχουν δέντρα (πχ καμένες ή αποψιλωμένες περιοχές) το νερό δεν συγκρατείται από αυτά, με αποτέλεσμα ο όγκος του επιφανειακού νερού να αυξάνεται και με την απομάκρυνσή του να χάνονται και τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά του εδάφους.
Αν μέχρι πρότινος το θεωρούσες ζωτικής σημασίας γιατί σε ξεδιψάει και σου δίνει κυριολεκτικά ζωή, μπορείς να καταλάβεις πλέον ότι το νερό δίνει ζωή σε ολόκληρη τη Γη, και μπορεί αν θεωρηθεί κινητήριος δύναμη στη Φύση. Γι’ αυτό κι εμείς το αγαπάμε.
Πηγή: Biology 5th Edition, Raven P.H. and Johnson G.B., 1999, McGraw-Hill
Συνεργάστηκε ο Δημήτρης Παυλής, MSc Βιολόγος(dimitrispavlis@hotmail.com)
