Ποια είναι για σένα η απόλυτη έκφραση ευτυχίας;
Δεν πιστεύω στην έννοια του «απόλυτου». Θεωρώ τον όρο ουτοπικό, ένα μύθευμα. Η αρχαιοελληνική «ευδαιμονία» είναι πιο εύστοχη. Μια στιγμή αγαλλίασης μέσα στην καθημερινότητα πάντα θα είναι μια λάμψη ευτυχίας. Που τη συνειδητοποιούμε αφού περάσει, δυστυχώς. Μια ξεκούραση σε μια αγαπημένη αγκαλιά. Ένα στοργικό χάδι. Ένα χαμόγελο αγάπης. Μια καλλιτεχνική συγκίνηση. Ένα ποτήρι δροσερό νερό μέσα στη ζέστη. Το να σκας ξαφνικά στα γέλια με κάτι που άκουσες ή είδες. Όλα αυτά που μας δείχνουν την αξία του να είσαι ζωντανός.
Η ευτυχία πηγάζει από μέσα μας ή έρχεται από εξωτερικούς παράγοντες;
Εξαρτάται από το πώς χειρίζεται κανείς τα συμβάντα της ζωής. Μπορεί να αισθάνεσαι ευτυχής μέσα στην πιο άγρια ερημιά. Και δυστυχής μέσα στην ίδια σου την οικογένεια. Είναι κάτι πολύ προσωπικό, που σχετίζεται με τους κρυφούς και φανερούς μας πόθους. Κάθε μικρή τους πραγμάτωση είναι μια φωτεινή στιγμή. Πιστεύω ακράδαντα ότι εμείς δημιουργούμε την ευτυχία μας. Όπως και τη δυστυχία μας, άλλωστε. Αρκεί να επεμβαίνει κανείς στα συναισθήματά του, και να μην παραμένει πάντα έρμαιο αυτών.
Είσαι αποφασισμένος να δίνεις ευκαιρίες στον εαυτό σου να ζει ευτυχισμένα;
Προσπαθώ συνεχώς να είμαι συνεπής με τις αρχές μου. Και τίμιος στις σχέσεις και τις συναλλαγές μου. Αυτό μου δίνει μια ηρεμία, που μου επιτρέπει να διαχειριστώ τη ζωή και να τουμπάρω το κακό σε καλό. Με κρατάει σε μια συναισθηματική φόρμα, κατά κάποιο τρόπο. Η υπέρτατη ευτυχία μου, είναι όταν κάνω τους άλλους ευτυχισμένους. Όπως τους γάτους μου, για παράδειγμα.
Εάν δεν υπήρχε κριτική ή έπαινος, τι θα ήσουν σήμερα;
Ένας μέτριος. Παντού, όπου δεν υπάρχει κάποιας μορφής αξιολόγηση, τα πράγματα βουλιάζουν στη μετριότητα και σιγά σιγά στην κοινωνική αχρηστία. Από εκεί και πέρα, ο πιο αξιόπιστος κριτής ενός καλλιτέχνη είναι το ένστικτό του και το προσωπικό του γούστο. Που δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ αυστηρό, ούτε πολύ γενναιόδωρο, διότι παρασύρει τον καλλιτέχνη στον εγωισμό. Παν μέτρον άριστον. Και τα λάθη για τους ανθρώπους είναι.
Πρέπει να υποφέρουμε για να γίνουμε σπουδαίοι;
Οι πραγματικά σπουδαίοι ακολουθούν μια εσωτερική παρόρμηση, που συχνά δεν έχει σχέση με καμία καλοπέραση ή ωφελιμισμό. Περνούν συνήθως δύσκολους και σκοτεινούς δρόμους, μεγάλης μοναξιάς. Τα σπουδαία είναι σπουδαία γιατί έχουν μεγάλο τίμημα. Που κάποιος πρέπει να πληρώσει.
Πώς θέλεις να επηρεάζεις και ποιόν;
Μου αρέσει όταν με τη δουλειά μου ή τον τρόπο που εκφράζομαι βοηθάω έστω και έναν να δει μια άλλη πλευρά της πραγματικότητας και του κόσμου μας. Με κολακεύει να με θεωρώ το παιδί που φωνάζει μπροστά σε όλους ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός. Όλοι το βλέπουν, αλλά ελάχιστοι το παρατηρούν. Και κανείς δεν τολμά να το πει.
Για ποιο λόγο εργάζεσαι;
Γιατί η εργασία είναι μία από τις μεγάλες απολαύσεις της ζωής. Και όσοι, δήθεν «θεωρητικοί», ισχυρίζονται το αντίθετο, είναι απλώς κοπρόσκυλα που εφηύραν άλλοθι για να μην κάνουν τίποτα. Και γιατί η εργασία σε γεμίζει με την αίσθηση της δημιουργίας. Ένα από τα ωραιότερα που μας έλεγαν οι γονείς μας, ήταν: «να μεγαλώσεις, να βρεις μια δουλειά να γίνεις χρήσιμος στην κοινωνία».
Επίσης μου αρέσει να έχω χρήματα για τις λογής υλικές απολαύσεις. Επίσης ένας από τους λόγους που αξίζει να ζει κανείς. Καλό το πνεύμα, αλλά και ένα καλό αυτοκίνητο σε μια ανοιχτή λεωφόρο, για παράδειγμα, μου καθαρίζει το μυαλό όταν τραβάω καταπάνω στη γραμμή του ορίζοντα.
Ποιο είναι το πιο αφελές πράγμα που πίστευες παλιότερα;
Ότι αρκεί να κάνεις καλά τη δουλειά σου και θα ανταμειφθείς. Ουδέν αναληθέστερον σε αυτό το άθλιο και παρακμιακό κράτος. Χρειάζεται να δαγκώνεις και κανένα σβέρκο που και που.
Αν είχες ένα βάθρο, ποιον θα έβαζες επάνω;
Τον αργυρώνητο βουλευτή – υπουργό- πρωθυπουργό – δήμαρχο, κλπ. Για να τον κουτσουλάνε τα πτηνά και να μας θυμίζει πάντα πού καταντήσαμε. Και βεβαίως θα τους άλλαζα συχνά. Είναι τόσοι πολλοί άλλωστε.
Είσαι εξαρτημένος από κάτι θετικό;
Είμαι εξαρτημένος από τα χαμόγελα των ανθρώπων. Πάντα με αφοπλίζουν και με χαροποιούν. Και από την φροντίδα των αδέσποτων ζώων. Γιατί τα ζώα έχουν το βλέμμα του Θεού.
Ποιο μότο, σκεπτικό, νόμο ή παγκόσμια σοφία θα ήθελες να καταργήσεις;
Το νόμο του ισχυρού. Και όλες τις δογματικές θεωρίες: Χριστιανισμό, Ισλάμ, Κομμουνισμό, Καπιταλισμό. Ό,τι δε σέβεται το διαφορετικό θα το απαγόρευα.
Τι θα μάθαινες σε ένα παιδί για το χρήμα;
Να το χαίρεται όταν είναι δικό του και να το σέβεται όταν είναι αλλουνού. Καθώς και ότι είναι εργαλείο και όχι σκοπός της ζωής.
Τι προσπαθείς να ανακαλύψεις;
Από πού έρχονται τα όνειρα; Πότε ξεκίνησε ο χρόνος; Τι υπάρχει πέρα από το σύμπαν; Τι σκέφτεται ο γάτος μου ο Νταβίντσι;
Ποια πράσινη καθημερινή συνήθεια ακολουθείς για το καλό όλων;
Ανακυκλώνω φανατικά. Σβήνω τα φώτα όταν δεν τα χρειάζομαι. Περπατώ πολύ και παίρνω το αυτοκίνητο μόνο για μακρινές αποστάσεις, όσο το δυνατό λιγότερο. Προσπαθώ να αφήνω ένα όσο το δυνατόν ελαφρύτερο αποτύπωμα στον κόσμο. I step lightly.
Για τι πράγμα είσαι ευγνώμων;
Που αγαπήθηκα. Που αγάπησα. Που ήμουν χρήσιμος σε κάποιους. Που έδωσα χαρά. Που είμαι υγιής. Που κάνω τη δουλειά που μου αρέσει.
Μπορείς να συγχωρείς;
Ναι. Είναι το μεγαλύτερο όπλο. Και να προσπερνώ. Don’t look back. Μην κοιτάς πίσω. Δεν έχω χρόνο για την εκδίκηση.
Tι σου δίνει χαρά;
Ευτυχώς πάρα πολλά. Ένα ωραίο βιβλίο. Η θάλασσα. Οι γάτοι μου. Το χειροκρότημα του κόσμου. Ένα ωραίο χαμόγελο. Ο έρωτας. Και φυσικά η μεγάλη μου αγάπη: η μουσική. Ο σπουδαιότερος φίλος μου. Μέχρι το τέλος.
Γιατί βρίσκεσαι σε αυτό τον κόσμο;
Για να τον κάνω κατά τι καλύτερο. Και πιο ανθρώπινο. Γιατί μόνο αυτό μου προσφέρει την αίσθηση της αιώνιας συνέχειας. Και απαλύνει το πέρασμα του χρόνου.
Τι συμβουλή θα έδινες, αν είχες την ευκαιρία, στο νεότερο εαυτό σου;
Να αποφασίζεις πιο γρήγορα. Μην το σκέφτεσαι τόσο. Η ταχύτητα σου ταιριάζει καλύτερα. Και άκου το ένστικτό σου. Ξέρει περισσότερα. Μην αναρωτιέσαι. Εγώ άργησα, αλλά το κατάλαβα. Τόλμα. Και ποτέ, ποτέ, ποτέ μην τα παρατάς. Το ταξίδι έχει πολλούς σταθμούς. Αφουγκράσου τους καιρούς και «βγες» απ’ τον εαυτό σου. Αφέσου. Εμπιστέψου. Ξανάρχισε. Και πολέμα το φόβο. Πιάστον απ’ το λαιμό και χτύπα τον κάτω. Μπορείς να το κάνεις. Είναι στη φύση σου άλλωστε.
Ερωτηματολόγιο: Κατερίνα Τσεμπερλίδου
