Ποια είναι για σένα η απόλυτη έκφραση ευτυχίας;
Η δυνατότητα να την επιδιώκεις πάντα ανεμπόδιστα σαν άνθρωπος και να ανήκεις σε μια κοινωνία, η οποία έχει την ίδια δυνατότητα να επιδιώκει την δική της ευζωία με αυτοπροσδιοριζόμενο τρόπο.
Η ευτυχία πηγάζει από μέσα μας ή έρχεται από εξωτερικούς παράγοντες;
Προέρχεται και από εσωτερικούς και από εξωτερικούς παράγοντες, όσο ο άνθρωπος ζει σε διαρκή τριβή, διάλογο, αρμονία, σύνθεση και αποδόμηση με το περιβάλλον του.
Είσαι αποφασισμένος να δίνεις ευκαιρίες στον εαυτό σου να ζει ευτυχισμένα;
Πάντα
Εάν δεν υπήρχε κριτική ή έπαινος, τι θα ήσουν σήμερα;
Είναι δύσκολο να πω, μιας και η κριτική και ο έπαινος αποτελούν τις παραμέτρους μέσα στις οποίες κοινωνικοποιούμαστε. Υπάρχει βέβαια και η ελεύθερη βούληση ενός ατόμου που μπορεί, πάντα, να υπερβεί τέτοιες παραμέτρους – όμως, η αίσθησή μας για το «ανθρώπινο» σχετίζεται με την κριτική και τον έπαινο.
Πρέπει να υποφέρουμε για να γίνουμε σπουδαίοι;
Καταρχήν, ο κάθε άνθρωπος ορίζει το «σπουδαίο» διαφορετικά. Για μένα το να «γίνεις σπουδαίος» είναι η διαρκής προσπάθεια για την επίτευξη κάποιων ατομικών δυνατοτήτων και η πραγματοποίηση ορισμένων στόχων, τόσο στην ιδιωτική όσο και στη δημόσια ζωή. Το «μεγαλείο» βέβαια, ορίζεται και στο πλαίσιο του συστήματος αξιών της εποχής και της κοινωνίας όπου ζει κανείς. Δεν θα χρησιμοποιούσα καθόλου τη λέξη «υποφέρω». Δεν είναι το θέμα να υποφέρεις, αλλά η συνεχής προσπάθεια να γίνεις «καλός» ή «σπουδαίος». Τις περισσότερες φορές, προσπάθεια σημαίνει να ξεπερνάς τις δυσκολίες, αλλά αυτό δεν μας κάνει να «υποφέρουμε» – μας ικανοποιεί, ακόμα κι αν πρέπει να πάρουμε δύσκολες αποφάσεις στην πορεία. Μέσα από την προσπάθεια επικυρωνόμαστε ηθικά από την κοινωνία και τους εαυτούς μας.
Πώς θέλεις να επηρεάζεις και ποιόν;
Θα ήθελα οι μικρές μου πράξεις καθ’ όλη τη διάρκεια της μικρής ζωής μας, να επηρεάζουν θετικά την οικογένειά μου, την τοπική κοινωνία στην οποία ζω, αλλά και τη διεθνή κοινωνία «το παγκόσμιο χωριό», στο οποίο νιώθω ότι ανήκω. Οι ιδέες, τα λόγια και οι πράξεις, ακόμα και οι πιο μικρές, έχουν σημασία.
Για ποιο λόγο εργάζεσαι;
Η αίσθηση ότι πρέπει να γίνουν τόσα πολλά ώστε να γίνει ο κόσμος καλύτερος, αλλά και οι δυνατότητες που βλέπω σε κάθε βήμα. Παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα, οι δυνατότητες είναι πάντα εκεί για μια θετική μετασχηματιστική δράση.
Ποιο είναι το πιο αφελές πράγμα που πίστευες παλιότερα;
Ότι η πολιτική καθορίζεται από μεγάλους πρωταγωνιστές, οι οποίοι παίζουν πάνω σε μια σκακιέρα. Τώρα όμως έχω καταλάβει ότι οι άνθρωποι έχουν την εξουσία είτε ως ομάδες είτε μεμονωμένα, αν θέλουν να την χρησιμοποιήσουν για να αλλάξουν την πολιτική και την ιστορία τους.
Αν είχες ένα βάθρο, ποιον θα έβαζες επάνω;
Ρόζα Λούξεμπουρκ, Μαρί Κιουρί, Τζον Λένον, Γκάμπριελ Γκαρσία Μαρκέζ, Οδυσσέας Ελύτης, Ρέα Γαλανάκη, Νέλσον Μαντέλα, Μαίρη Ρόμπινσον και έναν άνεργο νέο του σήμερα.
Είσαι εξαρτημένος από κάτι θετικό;
Από τους κοινωνικούς αγώνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δικαιοσύνη, ιδίως των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, των αυτόχθονων πληθυσμών, των μεταναστών κ.α., καθώς και από τη συνεχή πάλη για την ισότητα μεταξύ των φύλων. Είμαι επίσης εθισμένη στο ρόλο της μητέρας – ελπίζω τα παιδιά μου να συμφωνούν ότι αυτό είναι κάτι θετικό.
Ποιο μότο, σκεπτικό, νόμο ή παγκόσμια σοφία θα ήθελες να καταργήσεις;
Τη φράση «αιώνιες αλήθειες», που ουσιαστικά δημιουργεί μια αίσθηση στασιμότητας. Τα πράγματα αλλάζουν, οι άνθρωποι αλλάζουν και οι ίδιοι μπορούν να κάνουν τους άλλους να αλλάξουν. Για παράδειγμα, έχουμε δημιουργήσει πλέον μια εποχή όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι αρχές κοινωνικής δικαιοσύνης είναι το επικρατών κανονιστικό πλαίσιο, κατά το οποίο μετριούνται τα κράτη, ο ιδιωτικός τομέας και άλλα. Δεν το είχαμε αυτό στο παρελθόν. «Τα πάντα ρει» του Ηράκλειτου, είναι ένα σύνθημα ελπίδας.
Τι θα μάθαινες σε ένα παιδί για το χρήμα;
Τα χρήματα είναι ένα μέσο για να ζήσουν και όχι αυτοσκοπός, ούτε το μονοπάτι προς την ευτυχία. Ταυτόχρονα, οι νέοι πρέπει να λάβουν την κατάρτιση και την εκπαίδευση για την οικονομική επάρκειά τους. Εάν έχουν πάρα πολλά χρήματα, θα πρέπει να συμβάλλουν στους κοινωνικούς σκοπούς.
Τι προσπαθείς να ανακαλύψεις;
Τρόπους απελευθέρωσης της δημιουργικότητας για την ευημερία.
Ποια πράσινη καθημερινή συνήθεια ακολουθείς για το καλό όλων;
Ανακύκλωση και προσέχω γενικά τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζομαι τα απορρίμματα.
Για τι πράγμα είσαι ευγνώμων;
Είμαι ευγνώμων για την αγάπη και την φροντίδα που δέχομαι από την οικογένεια, τους φίλους, τους συναδέλφους και τις κοινότητες στις οποίες ζω.
Μπορείς να συγχωρείς;
Ναι. Πιστεύω ότι ο θυμός και η κακεντρέχεια για κάποιον, είναι επιβλαβείς για αυτόν που έχει αυτά τα συναισθήματα. Το να συγχωρείς βέβαια δεν σημαίνει ότι είσαι αφελής και δεν έχεις καταλήξει σε ορισμένα συμπεράσματα σχετικά με το πρόσωπο που σε έχει βλάψει.
Tι σου δίνει χαρά;
Η μουσική, ο χορός, να είμαι με αγαπημένα πρόσωπα, η επίτευξη δύσκολων στόχων, να διαβάζω, να γράφω, η φύση και η κοινότητα.
Γιατί βρίσκεσαι σε αυτό τον κόσμο;
Αν ο «λόγος» μπορεί να προσδιοριστεί εκ των προτέρων, τότε εκτός από την διαιώνιση της ανθρωπότητας, ήρθα σε αυτό τον κόσμο για να υπάρχω, να επιδιώξω την ευτυχία, να κάνω καλό-όπως κάθε ένας από εμάς.
Τι συμβουλή θα έδινες, αν είχες την ευκαιρία, στο νεότερο εαυτό σου;
Μην φοβάσαι. Να είσαι πιο τολμηρή και θαρραλέα.
Ερωτηματολόγιο: Κατερίνα Τσεμπερλίδου
Η Έλσα Σταματοπούλου θα είναι ομιλητής στο TEDxAcademy στις 25 Σεπτεμβρίου 2012 στο Μουσείο Μπενάκη
http://www.tedxacademy.com/
