Άρρηκτα συνδεδεμένες με την ελληνική παράδοση, οι πίτες μάς φέρνουν στο μυαλό χωριό και γιαγιά. Αυτή με το τσεμπέρι στο κεφάλι, που άνοιγε με τόση μαεστρία τα φύλλα και στη συνέχεια τα άπλωνε, με τεχνική που θα ζήλευε κι ο καλύτερος σεφ.
Στο παρελθόν, οι πίτες ήταν ιδιαίτερα αγαπητές και αποτελούσαν σύνηθες κολατσιό, μιας και δεν απαιτούσαν ιδιαίτερη προετοιμασία και κόστος. Μάλιστα, κάθε τόπος έφτιαχνε την δική του πίτα, ανάλογα με τις ανάγκες και τις πρώτες ύλες. Τα μέρη που φημίζονταν για τις πίτες τους ήταν η Ήπειρος και η Θεσσαλία. Η πρώτη ήταν γνωστή για την παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων και η δεύτερη για τα δημητριακά της.
Οι περισσότερες πίτες είχαν συνήθως διαφορετική ονομασία από τόπο σε τόπο, ενώ συχνά οι ίδιες πίτες διέφεραν ελάχιστα στα υλικά τους. Οι πίτες διατήρησαν την θέση τους στην ελληνική κουζίνα και πολλές από αυτές εκσυγχρονίστηκαν, με αποτέλεσμα να προσφέρονται και στα πιο γκουρμέ εστιατόρια. Για μένα όμως, αγαπημένες θα είναι πάντα οι πίτες της γιαγιάς.
1. Τυρόπιτα
Την βρίσκει κανείς σε διαφορετικές εκδοχές (παραδοσιακή, κουρού, κασερόπιτα) και ονομασίες, όπως για παράδειγμα, στριφτή (γιαννιώτικη, σκοπελίτικη). Τα υλικά της όμως παραμένουν τα ίδια, αφού ανάμεσα στα τραγανά φύλλα στοιβάζεται η γέμιση από αυγά και τυρί. Η τυρόπιτα πλέον μπορεί να αποτελέσει κυρίως γεύμα, ειδικά αν συνοδευτεί με μία δροσερή σαλάτα.
2. Σπανακόπιτα – Χορτόπιτα
Η πρώτη φτιάχνεται με σπανάκι, ενώ η δεύτερη περιέχει διάφορα χορταρικά (μυρώνια, καυκαλήθρες, πράσα, τσουκνίδες), μεταξύ αυτών και σπανάκι. Και οι δύο όμως είναι μυρωδάτες και πεντανόστιμες. Όταν δεν παρασκευάζονται σε περιόδους νηστείας, οι μαγείρισσες προσθέτουν συνήθως και τυρί.
3. Γαλατόπιτα
Μία από τις αγαπημένες μου γλυκές πίτες, που συνήθιζε να φτιάχνει η γιαγιά μου και να μοσχοβολάει όλη η κουζίνα από τα αρώματα της κανέλλας. Η γαλατόπιτα δεν μοιάζει με τις κλασικές πίτες αφού δεν περιέχει στρώσεις από φύλλα, αλλά μία πεντανόστιμη μαλακή γέμιση, σαν κρέμα ψητή. Ό,τι πρέπει για πρωινό αλλά και συνοδευτικό με τον απογευματινό καφέ.
4. Κολοκυθόπιτα
Την συναντάς είτε γλυκιά είτε αλμυρή. Και στις δύο περιπτώσεις όμως είναι πολύ νόστιμη. Τόσο η κολοκυθόπιτα, όσο και οι χορτόπιτες είναι ιδανικές και για χορτοφάγους.
5. Κρεατόπιτα
Η Κεφαλονιά φημίζεται για την κρεατόπιτα της! Πρόκειται για μία πίτα – κανονικό φαγητό, αφού θα βρεις μέσα τα πάντα (κρέας, φέτα, ρύζι, αυγά βραστά, κρεμμύδι, σκόρδο, πατάτες). Άκρως χορταστική και νόστιμη, η κρεατόπιτα μπορεί να παρασκευαστεί κάλλιστα με τα «απομεινάρια» ενός γεύματος.
6. Ζυμαρόπιτα
Πίτα με λίγα υλικά, η οποία λέγεται αλλιώς και αλευρόπιτα ή κασσόπιτα. Από τις πιο γνωστές όμως είναι η γιαννιώτικη ζυμαρόπιτα. Η συγκεκριμένη πίτα δεν προϋποθέτει άνοιγμα φύλλων, αφού δεν είναι παρά ένα εύκολο μείγμα – χυλός από αυγά, γιαούρτι, αλεύρι, φέτα, γάλα κτλ. που ψήνεται στο φούρνο, με αποτέλεσμα να γίνεται γρήγορα κι εύκολα.
7. Ρυζόπιτα
Μία ακόμη εύκολη πίτα η οποία όπως και η κολοκυθόπιτα, έχει δύο εκδοχές: γλυκιά και αλμυρή. Η ρυζόπιτα παρασκευάζεται με υλικά που υπάρχουν συνήθως σε κάθε κουζίνα (ρύζι, γάλα τυρί – για την αλμυρή εκδοχή -, ζάχαρη – για την γλυκιά).
8. Μπατζίνα
Είναι μία εύκολη πίτα, με βασικό συστατικό το κολοκύθι, που φτιάχνεται στην Θεσσαλία. Ούτε αυτή προϋποθέτει άνοιγμα φύλλων, μόνο ανακάτεμα όλων των υλικών μαζί (αλεύρι, κολοκύθι, γάλα, τυρί) για να πάρουμε έναν πηχτό χυλό και στη συνέχεια ψήσιμο στο φούρνο.
9. Τσουκνιδόπιτα
Όλοι θυμόμαστε το τσούξιμο από την επαφή μας με τσουκνίδες στην εξοχή. Οπότε ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ ότι μπορούσα να καταναλώσω πίτα με τσουκνίδες. Κι όμως είναι πολύ νόστιμη και εύκολη και συνηθίζεται στην Ήπειρο, στη Θεσσαλία και από τους Πόντιους.
10. Μπλατσάρα ή πλαστό
Η μπλατσάρα είναι μία πίτα με χόρτα (σπανάκι, σέσκουλα, πράσα, φρέσκο κρεμμυδάκι) που όμως έχει καλαμποκάλευρο, σιμιγδάλι ή τραχανά και αντί για φύλλο φτιάχνουμε ένα κουρκούτι που στρώνουμε πάνω και κάτω από τη γέμισή μας. Έχω δοκιμάσει και μια πολύ νόστιμη μπλατσάρα με γέμιση από κρεμμυδόφυλλα χλωρά, φέτα και τραχανά με το γνωστό κουρκούτι αντί για φύλλο.
