Μόλις αρχίσει να ξεμυτάει ο ήλιος και οι νέες πρασινάδες της άνοιξης, μόλις στεγνώσουν οι μύτες των μωρών, αρχίζει το κύμα των βαφτίσεων.
Πυρετός στις εκκλησίες και στα μαγαζιά που πουλάνε βαφτιστικά. Ειδικά αν είσαι νονά, ξεπατώνεσαι στα δρομολόγια, στα έξοδα και στην προσπάθεια να ευχαριστήσεις τη μαμά και να δείξεις το γούστο σου διαλέγοντας κάτι όμορφο αισθητικά για το παιδί.
Και περιμένεις την απόφαση για το όνομα το οποίο θα αναγγείλεις στην εκκλησία όταν ο παπάς σε ρωτήσει. Είναι η στιγμή που λάμπουν οι φυσιογνωμίες ή ξινίζουν τα μούτρα.
Παραδοσιακά, τα παιδιά τιμούσαν τους γονείς τους και τους έδιναν το όνομα που έφεραν εκείνοι. Υπάρχουν άγραφοι κανόνες και ένα εθιμοτυπικό για την επιλογή. Το πρώτο παιδί, ειδικά αν είναι αγόρι, παίρνει το όνομα του παππού από τον πατέρα για να συνεχιστεί το σόι. Αν είναι κορίτσι και πάρει το όνομα από την οικογένεια του πατέρα, ας πούμε της γιαγιάς, το επόμενο παιδί θα πρέπει να πάρει ένα όνομα από την οικογένεια της μητέρας. Αν αυτό είναι αγόρι, την έβαψε ο νεαρός πατέρας, γιατί έχασε την ευκαιρία να διαιωνίσει το οικογενειακό πλήρες όνομα. Σπάνια συμβαίνει και τα δύο ονόματα να προέρχονται αποκλειστικά από την οικογένεια του πατέρα.
Φυσικά τα βαφτιστικά ονόματα είναι αιτία για μεγάλες παρεξηγήσεις ανάμεσα στις οικογένειες. Γίνονται διπλωματικές αναγνωρίσεις, διαπραγματεύσεις και διαφωνίες πριν τα βαφτίσια.
Μετά, όταν το γεγονός είναι τετελεσμένο οι παρεξηγήσεις μετατρέπονται σε μούτρα, ξινίλες, υπονοούμενα και κακίες. Έως και οικονομικούς αποκλεισμούς. Ξέρετε, ο παππούς ενισχύει οικονομικά το εγγόνι με το δικό του όνομα.
Η διαδικασία αυτή προϋποθέτει να μην επιλέγουν οι γονείς με βάση το γούστο τους αλλά με βάση το σεβασμό στους γονείς και στα έθιμα. Ελένη λέγεται η γιαγιά, Ευτέρπη, Ευλαμπία, Μαρία, έτσι θα ονομάζεται και το παιδί. Χαράλαμπος, Νικόλας, Γρηγόρης, Παναγιώτης, Αναστάσιος; αυτό θα είναι και το όνομα του παιδιού.
Υπήρχε μια εποχή που ήταν μόδα τα αρχαία ελληνικά ονόματα, σαν πιο “δήθεν” και “επιλεγμένα”. Οι γονείς ήταν της άποψης “εμείς είμαστε πρωτοπόροι, δεν ακολουθούμε τα χωριάτικα έθιμα”.
Έτσι τα παιδιά ονομαζόντουσαν Δανάη, Ιόλη, Άλκηστη, Αφροδίτη, Ιάσων, Φοίβος, Ηλέκτρα, Αίας, Ιππολύτη. Αν ο παπάς της εκκλησίας το επέτρεπε. Γιατί αν δεν υπήρχε άγιος με το όνομα αυτό, το παιδί έπαιρνε δύο ονόματα, ας πούμε Άλκηστη-Μαρία ή Ιάσων-Δημήτρης.
Το ίδιο συμβαίνει σήμερα με τους αναποφάσιστους γονείς που ναι, μεν, θέλουν να τιμήσουν τους παππούδες, θέλουν όμως και να κάνουν το κομμάτι τους στον έξω κόσμο, οπότε πάλι δίνουν στα παιδιά διπλά ονόματα και, οι πονηροί, τα φωνάζουν με τα εξωοικογενειακό όνομα, ενώ έχουν τιμήσει, υποτίθεται και την οικογένεια.
Τα βαφτιστικά ονόματα καταργούνται ευκολότατα μέσω υποκοριστικών. Αφού τιμηθεί η γιαγιά με το όνομα Γκόλφω, μετά, η κοινωνία ξέρει το παιδί με το όνομα Φαίη. Τέτοια υποκοριστικά διαφυγής είναι η Ξένια, η Έφη, η Ράνια, ο Τίμος, ο Σάκης.
Λένε ότι το όνομα παίζει σπουδαίο ρόλο στην επιτυχία του ανθρώπου. Βέβαια αν δεν βοηθάει και το επίθετο, τι να το κάνεις μόνο του το όνομα; Συμβαίνει και το αντίθετο όμως. Με ένα ωραίο όνομα φαίνεσαι και πολύ ανόητος όταν είσαι μέτριος.
Βέβαια σπουδαίο ρόλο παίζει η νονά ή ο νονός, που σε ορισμένες περιπτώσεις, άλλα συμφωνεί με τους γονείς πριν από το Μυστήριο και άλλο όνομα αναγγέλλει στη λειτουργία του Μυστηρίου. Κάτι σαν έκπληξη!
Εγώ πήρα το όνομά μου από της μητέρας μου τη μητέρα, που λεγόταν Κατερίνη. Η αδελφή μου πήρε το δικό της από την μητέρα του πατέρα μου, που ονομαζόταν Μαρία. Η θεία μου, όμως, και αδελφή της μητέρας μου, που πήγε να καταθέσει το χαρτί της βάφτισης, άλλαξε, με δική της πρωτοβουλία στο χαρτί το ήδη βαφτισμένο όνομα και πρόσθεσε δύο γράμματα –να.
Έτσι το όνομα έγινε Μαριάνα και έτσι πέρασε στην ιστορία η αδελφή μου. Για αυτή την επαναστατική κίνηση, οι οικογένειες δεν μιλιόντουσαν για χρόνια.
Παρόλα αυτά, η συγκεκριμένη θεία, μερικά χρόνια αργότερα, επιβραβεύτηκε παρά το ότι έκανε του κεφαλιού της, με την ανάθεση της δικής μου βάφτισης και έγινε νονά μου.
