Ο Στέλιος Ράμφος είναι ένας από τους μεγάλους Έλληνες φιλοσόφους και συγγραφείς της σύγχρονης Ελλάδας. Ως στοχαστής που προβληματίζεται, ως επιστήμονας που παρατηρεί και ως πολίτης που βιώνει, μίλησε για την οικονομική κρίση της χώρας μας, στα πλαίσια του Tedx Academy, το 2010. Τα σημεία που θέτει αφορούν κάθε Έλληνα του χθες, του σήμερα και του αύριο.
Ορμώμενος από ένα αναλυτικότατο δημοσιογραφικό αφιέρωμα του Αμερικανού Μίκαελ Λούις στο περιοδικό Vanity Fair για την Ελλάδα, , σύμφωνα με το οποίο η χώρα μας μαστίζεται από πολιτικοκοινωνικοοικονομική κατάπτωση αλλά κατοικείται από έναν ενδιαφέροντα λαό, ο Στέλιος Ράμφος κάνει μια «βουτιά» στα βαθιά παρασκήνια. Σκιαγραφεί το προφίλ του Έλληνα, εντοπίζοντας όμως παράλληλα όλα τα δεδομένα που οφείλονται για τη συγκεκριμένη σκιαγράφηση.
«Είμαι ο Έλληνας που έχεις συνηθίσει»
Ο Έλληνας χαρακτηρίζεται από προσκόλληση στη μερικότητα: αναζητούμε πάντα σα λαός το επιμέρους και εν τέλει οδηγούμαστε στη μεροληψία. Λόγω της φύσης μας ως ανατολικός – άρα εντόνως συναισθηματικός λαός – απέχουμε από τη λογική συχνά, εξυψώνοντας τις συναισθηματικές εκρήξεις. Εδώ τονίζει μάλιστα τη διαφορά μας από τη δυτική κουλτούρα που καταφέρνει να κατακτά την ισορροπία ανάμεσα στη λογική και το συναίσθημα – κάτι στο οποίο εμείς αποτυγχάνουμε.
Οι Έλληνες λοιπόν δώσαμε από πολύ παλιά πατήματα στη διάνθιση του συναισθηματισμού, παραγκωνίσαμε όμως την καλλιέργεια της λογικής, λόγω της ανατολίτικης φύσης μας. Έχουμε εμμονή με τις θρησκευτικές παραδόσεις και επιταγές, προσκολλούμαστε στην οικογένεια, θεωρούμε πως πάντα φταίνε οι άλλοι, επιβεβαιώνοντας την πλήρη απουσία ατομικής ευθύνης, διεπόμαστε από αξίες μικρής διάρκειας αλλά μεγάλης έντασης.
Παιδισμός και μερικότητα: στέρηση δημοκρατικής κουλτούρας
Όλα αυτά τα στοιχεία σχηματίζουν την εικόνα μας: οδηγούμαστε στον παιδισμό! Δημιουργήσαμε το δημοκρατικό πολίτευμα, όχι όμως και τη δημοκρατική κουλτούρα! Ο παιδικός μας ψυχισμός συνεπάγεται την αδυναμία αυτονομήσεως, κάτι όμως που δε μας εμποδίζει να διεκδικούμε διακαώς την καθολικότητα! Με αυτό το προφίλ, συνεχίζει ο στοχαστής σκαρώνοντας ένα παράδειγμα παραδοξολογίας που κέρδισε τα γέλια του ακροατηρίου, ο Έλληνας θα μπορούσε να δεχτεί ευκολότερα τις καταστάσεις που συνεπάγεται το Μνημόνιο εάν τους δινόταν μια «μεταφυσική» χροιά!
Καιρός για τη μετάβαση στο συλλογικό καλό, αρνούμενοι τη φοβικότητα
Σε αυτό το σημείο, ο ομιλητής περνάει στη φάση του ξεκαθαρίσματος. Από εδώ και πέρα τι πρέπει να γίνει; Δεν αμαυρώνει το μέλλον περιορίζοντας τις προοπτικές του λαού μας στην καταδίκη. Αντίθετα, υποστηρίζει πως βρισκόμαστε στην κατακλείδα των μύθων της Ελλάδας – «ήρθε ο καιρός να κοιταχτούμε κατάματα» τονίζει και να καλωσορίσουμε την αλλαγή κουλτούρας: αλλαγή στην παιδεία μας, στον τρόπο σκέψης, ευκαιρία για πρωτοβουλίες, για υιοθέτηση μεθόδων όχι φοβικής αλλά συνθετικής αντιμετώπισης της κρίσης και των προβλημάτων.
Μετά από την κατάθεση της παρούσας κατάστασης, ο Στέλιος Ράμφος καλεί τον Έλληνα να περάσει στη μετάβαση: να αποδεσμευθεί από κουλτούρες παιδισμού και ανευθυνότητας και να ανοίξει ορίζοντες προς μια κουλτούρα πηγαία δημοκρατική, με πλουραλισμό, με κατάργηση της μερικότητας, με επιλογές αυτοπραγμάτωσης, επιδιώκοντας συμφέροντα πλέον με συλλογική ωφέλεια και όχι μόνο ατομική. Οι συνθήκες άλλωστε όχι απλά το επιτρέπουν, αλλά σχεδόν το επιβάλλουν.
Φέτος το TEDxAcademy με θέμα «Discover», «Ανακάλυψε» διοργανώνεται στις 28 Σεπτεμβρίου, ημέρα Σάββατο στο Μέγαρο Μουσικής, αίθουσα Τριάντη. Εξασφάλισε το εισιτήριό σου, περισσότερες πληροφορίες στο http://www.tedxacademy.com/.
