«Έχει δικαίωμα να ασκεί κριτική εκείνος που έχει διάθεση να βοηθήσει»
Abraham Lincoln
Η κριτική ικανότητα και η ελεύθερη άσκησή της είναι χαρακτηριστικά που μας διακρίνουν από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο. Μέσα από την κριτική ικανότητα, μπορούμε να εκφράσουμε τον εαυτό μας. Οι σκέψεις μας και τα συναισθήματά μας εκφράζονται από το σχολιασμό των πραγμάτων που βλέπουμε, ακούμε και ζούμε. Ωστόσο, τα όρια της κριτικής με την εμπάθεια και τον μηδενισμό, είναι πολλές φορές δυσδιάκριτα. Μπορούμε να βρούμε κάποια όρια; Τα όρια της κριτικής και οι διαφορές της από τις υπόλοιπες – μάλλον αρνητικές – πρακτικές ορίζονται από την πρόθεσή μας. Ασκούμε άραγε αληθινή κριτική;
Ο Abraham Lincoln, λόγω της ιδιότητάς του ως πρόεδρος των Η.Π.Α δέχθηκε απίστευτη κριτική για αλλαγές που ήθελε να φέρει στη χώρα του. Μολονότι είναι γνωστός για την πολιτική του σταδιοδρομία, αποτέλεσε και έναν σπάνιο κάτοχο αυτογνωσίας. Όποιος άνθρωπος πράττει σύμφωνα με αυτά που λέει, μόνο τότε, μπορεί να είναι αυθεντικός. Πολλές φορές η αλήθεια παίρνει τη μορφή δυσάρεστου στη γεύση φαρμάκου, που όμως είναι απαραίτητο.
Μπορώ να θυμηθώ άπειρες κουβέντες στις οποίες συμμετείχα παριστάνοντας πιο πολύ την «μπουλντόζα» και τελικά κατάλαβα ότι σε αυτές τις κουβέντες είχα πιο πολύ την επιθυμία να αντιδράσω παρά να δράσω. Αν αυτό σου θυμίζει κάτι, τότε μπορείς να με καταλάβεις πολύ καλά! Πριν αυτό το πράγμα γίνει συνήθεια και μας μετατρέψει στην καλύτερη περίπτωση σε αρνητικά πνεύματα αντιλογίας και στη χειρότερη απωθητικούς γκρινιάρηδες, οφείλουμε να σκεφτούμε το «γιατί» λέμε κάτι, πριν καν το πούμε. Το «τί» θα πούμε και ακολούθως, «πώς» θα το πούμε, μπορούν να περιμένουν…
Η πρόθεση που έχουμε, είναι αυτή που καθορίζει την κάθε δράση μας. Η πρόθεση του να φτιάξουμε και να δημιουργήσουμε κάτι, είναι διαφορετική από το να το γκρεμίσουμε. Αλλάζουν τα μέσα βλέπετε…Η αυθεντική κριτική, στοχεύει στο να βρει τις τρύπες της βάρκας και να τις καλύψει. Η διόρθωση και η βελτίωση είναι – ή τουλάχιστον πρέπει να είναι – οι στόχοι της κριτικής μας. Κοιτάμε το πρόβλημα και το πώς μπορούμε να το λύσουμε ή, αν δεν είναι πρόβλημα, να το κάνουμε καλύτερο.
Όπως και να έχει, η πρόθεση είναι θετική και αποσκοπεί στη βοήθεια. Δηλώνουμε παρόντες και μετά την όποια κριτική, προχωράμε στη δράση. Ο μηδενισμός και η γκρίνια, όχι μόνο δε διαχωρίζονται από την κριτική αλλά και είναι οι πάγιοι εχθροί της. Εκεί που ξαφνικά ψάχνεις τις τρύπες της βάρκας, μηδενίζεις τη βάρκα ακόμη και αν έχει και μια τρύπα. Κρυβόμαστε αρκετές φορές πίσω από αυτήν τη λογική παινευόμενοι ότι είμαστε τελειομανείς και ότι θέλουμε κάτι ολοκληρωμένο. Η διαφορά είναι, πως μπορούμε να το κάνουμε εμείς ολοκληρωμένο και να μην το αναμένουμε να γίνει μόνο του ή να το κάνουν άλλοι για μας. Τότε θα είμαστε όσο τελειομανείς θέλουμε.
Η κριτική σημαίνει ευθύνη ανάληψης μιας πρωτοβουλίας, εάν θέλουμε να λέμε ότι ασκούμε σωστή κριτική. Το να θέλουμε να υποβιβάσουμε κάτι ή κάποιον άνθρωπο και να χρησιμοποιούμε το πέπλο της κριτικής ώστε να καλυφθούμε, είναι κάτι που αργά η γρήγορα θα φανερωθεί. Στο τέλος, θα δείξουμε στους άλλους την αλήθεια, ότι δηλαδή είμαστε γκρινιάρηδες, ότι τίποτε δε μας αρέσει και ότι περιμένουμε ως δια μαγείας να λυθούν τα πράγματα, χωρίς όμως εμείς να κοπιάσουμε. Πριν ασκήσουμε λοιπόν την κριτική, οφείλουμε να σκεφτούμε εάν ενδιαφερόμαστε να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας και αν μπορούμε να κάνουμε κάτι. Η κριτική, είναι δικαίωμα και όπως κάθε δικαίωμα ενσωματώνει μέσα του την υπευθυνότητα. Πέραν αυτού, αν ασκούμε την κριτική του «μηδενός», τότε υποθάλπτουμε την ψυχολογική μας διάθεση και δε θα αργήσουμε να αγαπήσουμε τα στρουμφάκια, μέσω του Γκρινιάρη!
Φωτό από: www.salon.com
