«Είδα κάποτε μια μέλισσα πνιγμένη μέσα στο μέλι και κατάλαβα».
Νίκος Καζαντζάκης
Το Νόμπελ, το πήρε. Το πήρε στο μυαλό μας. Ένας άνθρωπος που ήταν περισσότερο στοχαστής, παρά συγγραφέας, ένας άνθρωπος που ήταν περισσότερο «ποιητής» από ό,τι μυθιστοριογράφος, δε χρειάζεται συστάσεις. Μια πρόταση του Καζαντζάκη, είναι ευκαιρία για να γραφτεί ολόκληρο βιβλίο.
Μην πάει το μυαλό σου μόνο εκεί. Στην απληστία εννοώ. Σίγουρα έχει μια ερμηνεία και ένα μήνυμα που μας θυμίζει πως δεν πρέπει ποτέ να πέφτουμε με τα μούτρα σε τίποτε. Υπάρχουν και άλλα που μπορούμε να πούμε, πράγματα που μολονότι μας φωνάζει το ένστικτο, η παρόρμηση της στιγμής τα κάνει να ψιθυρίζουν, αν όχι να σιωπούν. Σημαντικά ζητήματα.
Αέρας που φυσάει, όχι που φουσκώνει.
Ο Καζαντζάκης θαύμαζε απεριόριστα έναν άλλον τεράστιο στοχαστή που έκανε παρόμοια «δουλειά» με τον Καζαντζάκη. «Γκρέμιζε» παλιές κολώνες και έφτιαχνε ολοκαίνουριες. Τον Φρίντριχ Νίτσε. Εκείνος λοιπόν, είχε πει: «Μη φουσκώνεις απότομα, γιατί θα σκάσεις γρήγορα». Θες να το πεις εγκράτεια; Δεν θέλεις και πολύ, δε θες κάτι να νιώθεις οτι σε κρατάει, σωστά; Αν σου αρέσει να «φουσκώνεις» και να γίνεσαι μπαλόνι για να αφήνεσαι στον ουρανό, θα το έκανες γρήγορα ή αργά; Αν το έκανες αργά, θα σήμαινε πως θες να το απολαύσεις περισσότερο. Την ταχύτητα, την επισκέπτεται η ένταση ενώ την ηρεμία, η απόλαυση. Κάπου αλλού, ο άνθρωπος-πρότυπο για τον Καζαντζάκη, λέει: «Όχι πολύ χαμηλά μα ούτε και πολύ ψηλά, κάπου στη μέση, εκεί είναι καλά». Όσο χρειάζεται δηλαδή για να βλέπεις καλά από τον ουρανό, τη γη… Όχι πολύ «ψηλά», όχι εξαιρετικά γαλήνια, όχι τελείως καλά…
Δε θα σε κολακέψει…
Για να βρισκόμαστε σε όσες περισσότερες πλευρές ταυτόχρονα, μπορούμε να σκεφτούμε κάτι που μπορεί να συναντάμε καθημερινά. Τι θα έλεγες να μιλήσουμε για την κολακεία; Πώς θα σου φαινόταν να ακούς κάθε μέρα τα καλύτερα δυνατά λόγια για σένα; Σίγουρα το θέλεις. Φαντάσου από εκεί που παραπονιέσαι πως δεν βρίσκεις, παρά μόνο «λείψανα» από καλές κουβέντες, να πέφτει όλος ο χρυσός του κόσμου – σε λέξεις – πάνω σου. Δεν είσαι τέλειος, δε θα γίνεις. Άρα όσα «τέλεια» ακούς, μόνο με συμπάθεια τα αντιμετωπίζεις, εκτός και αν είσαι Νάρκισσος, πράγμα που το απεύχομαι. Αλλά και να είσαι τέλειος, τη μέρα που εμπέδωσες την τελειότητά σου, πώς σκέφτηκες την επόμενη; Ποιός είναι ο επόμενος στόχος; Μην πεις: «να διατηρηθώ τέλειος». Η τελειότητα, εμπεριέχει ακόμη και τη διατήρησή της, αλλιώς, τι σόι τελειότητα είναι… Άσε το καλύτερα, να μείνει και κανένα σκαλοπάτι και για αύριο…
Το καλό, που έχει μάσκα «κακού».
Άθληση. Πόσες θυσίες κάνει ένας αθλητής για να μπορέσει να πετύχει τους στόχους του; Πάμπολλες. Κάτι χάνει και για να λέμε την αλήθεια, χάνει πολλά. Μα το να χάνεις, είναι κακό. Χάνεις, για να κερδίσεις αυτό που ζητάς. Δοκίμασε να φας κάτι πικρό και μετά, αμέσως κάτι γλυκό. Πώς είναι; Η έλλειψη, η στέρηση και όλη αυτή η «γυμναστική», σε κρατάει πεινασμένο. Σε κάνει ακόμη να ορέγεσαι τη ζάχαρη. Αποζητάς και κυνηγάς αυτό που θα σε ικανοποιήσει. Μακάρι να είσαι τόσο τυχερός, ώστε να ικανοποιηθείς μια ώρα… αργότερα. Καθετί που μπορεί να σου κρύβει τον ήλιο, μπορεί να στον αποκαλύψει κιόλας. Είναι ένα ζήτημα συνεχούς εκτίμησης διαφορετικών πραγμάτων. Φέτος π.χ, μπορεί να είναι η χρονιά εκτίμησης της ξεκούρασης. Έστω και της αναγκαστικής… Του χρόνου, μπορεί να είναι της εργασίας, της υγείας κτλ.
Μα ποιός το φτιάχνει το μέλι να δεις…
Είναι κυριολεκτικά απίστευτα τα πράγματα που μπορείς να συζητήσεις πάνω σε μια φράση του Καζαντζάκη. Το μέλι, το φτιάχνει η ίδια η μέλισσα. Θα πρέπει να είναι πολύ «περήφανη» που το φτιάχνει. Κάθε δημιουργός είναι περήφανος για το δημιούργημά του. Από την άλλη, σκέψου την τραγωδία. Να πνίγεται από το ίδιο της το «καμάρι». Θα είναι πολύ άσχημα. Με λίγα λόγια, πρέπει να προφυλάσσεις την αγάπη σου για κάτι. Τίποτε δεν είναι ανεξέλεγκτο και το πιο σημαντικό, τίποτε δεν πρέπει να είναι ανεξέλεγκτο. Μήπως έχει νιώσει ποτέ ενοχές που έχεις φτάσει να «μπουχτίζεις» από κάτι που μέχρι λίγο πριν σου προσέφερε ευχαρίστηση; Ναι, ακόμη και η αγνή αγάπη για κάτι, έχει σωστό και λανθασμένο τρόπο που δίνεται. Υπομονή, ηρεμία και κάθε πράγμα στον καιρό του. Άπαξ και χόρτασες για σήμερα, φρόντισε για να χορτάσεις και αύριο. Αν το καλοσκεφτείς, μόνο «εγκράτεια» δεν είναι. Να θέλεις κάθε μέρα κάτι, πολύ.
Φωτό από: Donald Windley
