«Πρέπει να τα θεωρούμε όλα σοβαρά, αλλά όχι τραγικά»
A. Thiers
Η σύλληψη των εξελίξεων που συμβαίνουν γύρω μας και μας αφορούν είτε άμεσα είτε έμμεσα, έχει ξεχωριστή σημασία. Η δική μας «πινελιά» πάνω στις εκάστοτε καταστάσεις, όχι μόνο είναι δεδομένη, αλλά διαμορφώνει σε πολύ μεγάλο βαθμό την πορεία και την έκβασή τους.
Είναι κάτι παραπάνω από λογικό, το να ασχολούμαστε και να προβληματιζόμαστε με καθετί που μας αφορά. Η βαθύτερη αιτία που ασχολούμαστε με όσα μας αφορούν είναι η σημασία που δίνουμε στην ίδια μας την ύπαρξη. Ό,τι επηρεάζει την ύπαρξή μας λοιπόν (θετικά ή αρνητικά, άμεσα ή έμμεσα), το θεωρούμε «πράγμα του εαυτού μας».
Όταν στο Γυμνάσιο μάθαμε ότι στα μαθηματικά υπάρχουν και οι αρνητικοί αριθμοί, καταλάβαμε πως ο αριθμός δεν αλλάζει και αυτό που διαφοροποιείται είναι το πρόσημο που του βάζουμε. Όπως μια κατάσταση, έτσι και ένας αριθμός είναι αντικειμενικός. Το ζήτημα είναι το πρόσημο που θα μπει. Για τις όποιες καταστάσεις αντιμετωπίζουμε, το «πρόσημο» μπαίνει από εμάς τους ίδιους. Τι γίνεται όμως όταν το δεδομένο δεν είναι μόνο ο αριθμός αλλά είναι δεδομένο και το αρνητικό πρόσημό του; Όταν επιδιώκουμε να λύσουμε ένα πρόβλημα που μας φέρνει προσωρινή δυσφορία και περιορίζει την εξέλιξή μας, αυτό που κοιτάμε είναι πως θα εκμηδενίσουμε την αρνητική επιρροή που έχει πάνω μας και αν αυτό είναι εφικτό, να το μετατρέψουμε σε μια θετική εξέλιξη για μας.
Ο υπολογισμός των καταστάσεων και η λογική εκτίμησή τους, βρίσκονται μέσα στη διαδικασία επίλυσης ενός προβλήματος. Ο άνθρωπος υπολογίζει πάρα πολύ τις αισθήσεις του και ως εκ τούτου, επιχειρεί να «ποσοτικοποιεί» τις καταστάσεις προκειμένου να βρει αντίστοιχες λύσεις. Μια κατάσταση λέμε ότι είναι «εύκολη», «δύσκολη», «υποφερτή», «πολύ δύσκολη», προσπαθώντας έτσι να δώσουμε ποσοτική έννοια σε αυτό που αντιμετωπίζουμε. Κάπου εδώ, μπαίνει και το «πρόσημο».
Η αρχή, είναι το πιο σημαντικό στάδιο στην επίλυση μιας προβληματικής κατάστασης. Ο «συναγερμός» μέσα μας, χτυπάει προκειμένου να μας πληροφορήσει ότι υπάρχει ένα πρόβλημα και μας προετοιμάζει την απαραίτητη εγρήγορση για να ξεκινήσουμε τη διαδικασία επίλυσης. Ο πανικός και η απαισιοδοξία, δεν είναι τίποτε άλλο από «συναγερμοί» που χτυπάνε χωρίς να σταματούν, δίνοντας πολλές φορές ψευδές σήμα. Είναι σα να έχουμε ενεργοποιήσει τον αντικλεπτικό συναγερμό του αυτοκινήτου μας στην πιο ευαίσθητη κλίμακα όπου το πέρασμα και μόνο μιας μηχανής, μπορεί να τον κάνει να χτυπήσει δίνοντας αναληθές σήμα κλοπής.
Η επιλογή του προσήμου ξεκινά από τον υπολογισμό μας για την εκάστοτε κατάσταση που αντιμετωπίζουμε. Η εκτίμησή μας για το ένα ή για το άλλο πρόβλημα πρέπει να είναι αισιόδοξη εξ αρχής, γιατί τότε θέτουμε τα θεμέλια της αντίδρασής μας. Προσπαθούμε να φέρνουμε το πρόβλημα, όσο το δυνατόν γίνεται, «στα μέτρα μας».
«Παν μέτρον άνθρωπος» όπως έλεγε ο Πρωταγόρας. Εμείς είμαστε οι αποφασιστικοί εκτιμητές των καταστάσεων. Αν θεωρήσουμε κάτι «τραγικό», ως τραγικό θα το αντιμετωπίσουμε. Το παράδειγμα με το συναγερμό, μπορεί να μας εικονοποιήσει τα μειονεκτήματα που μας επιφέρει ένας «ευαίσθητος συναγερμός». Η ταύτιση του ήχου μιας μηχανής με την κλοπή του αυτοκινήτου μας, είναι αποτέλεσμα του πανικού.
Ξεκινώντας από τα μικρά προβλήματα, προσπαθούμε να επαναπροσδιορίσουμε τη βαρύτητα όλων των πραγμάτων. Δεν μπορεί να μας επηρεάζει η βλάβη των ηλεκτρικών μας συσκευών το ίδιο με μια πτώση ενός ποτηριού. Το κάθε ένα έχει τη βαρύτητά του. Η σημασία του αξιολογείται από τις συνέπειες που απορρέουν από το πρόβλημα. Ας σκεφτούμε πόση δύναμη χρειάζεται για να σπρώξουμε ένα αυτοκίνητο και πόση δύναμη χρειάζεται το αντίστοιχο σπρώξιμο μιας καρέκλας. Είναι εντελώς παράλογο να βάζουμε για την καρέκλα, τη δύναμη που βάζουμε για το αυτοκίνητο.
Η απελπισία, μας οδηγεί στο να κοιτάμε τα πράγματα από την τραγική τους οπτική. Ο υπολογισμός του τι έχουμε να αντιμετωπίσουμε κάθε φορά και πόσο πολύ θα προσπαθήσουμε, διώχνει μακριά τον πανικό. Η χρήση της λογικής, όχι μόνο αμβλύνει την πίεση του άγχους αλλά φέρνει και μια βάσιμη αισιοδοξία. Οι καταστάσεις που μας προβληματίζουν μπορεί να μας φέρνουν δυσχέρειες αλλά από μόνες τους δεν είναι απελπιστικές. Απελπιστικές μπορεί να είναι μόνο οι οπτικές μας.
Φωτό από: www.freedigitalphotos.net
