Εννιά μέρες μετά την εγκατάλειψη της Μόσχας, έφτασε στην Πετρούπολη απεσταλμένος του Κουτούζωφ με την επίσημη πληροφορία ότι η πόλη είχε εγκαταλειφθεί.
1. “Πόσο άδικα μοιρασμένη είναι καμία φορά η ευτυχία της ζωής”.
2. “Και ποιος δεν αγαπάει την ελευθερία και την ισότητα; Μήπως ύστερα από την επανάσταση οι άνθρωποι έγιναν πιο ευτυχισμένοι; ”
3. “Αν όλοι πολεμούσαν μόνο σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους, πόλεμος δεν θα υπήρχε”.
4. Δεν μπορώ, βρε αδελφέ, να καταλάβω γιατί οι άντρες δεν μπορούν αν ζήσουν χωρίς πόλεμο.
5. Εμείς εδώ στη Μόσχα ασχολούμαστε πιο πολύ με γεύματα και μηχανορραφίες παρά με την πολιτική.
6. Στον κόσμο αυτόν είναι αδύνατον να περιμένει κανείς ανταμοιβή, ότι σε αυτόν τον κόσμο δεν υπάρχει ούτε τιμή ούτε δικαιοσύνη.
7. Δύο μόνο είναι οι πηγές των ανθρώπινων ελαττωμάτων, η αργία και οι προλήψεις, και μόνο δύο αρετές υπάρχουν, η δράση και η ευφυΐα
8. Κοιμόμαστε ως την ώρα που θα αγαπήσουμε. Είμαστε παιδιά της στάχτης… μα έτσι και αγαπήσουμε, γινόμαστε θεοί, αγνοί σαν την πρώτη μέρα της δημιουργίας.
9. Αγαπάμε τους ανθρώπους λιγότερο για το καλό που μας έκαναν και περισσότερο για το καλό που τους κάναμε.
10. Ο στρατιώτης πρέπει να είναι τίμιος, ευγενικός και γενναίος. Κλέβοντας το συνάδελφό του γίνεται άτιμος, παλιάνθρωπος.
11. Αν ήταν δυνατόν να ξέρουμε τι γίνεται ύστερα από το θάνατο, τότε και το θάνατο κανείς μας δεν θα τον φοβόταν.
12. Ο προορισμός μου είναι να είμαι ευτυχισμένη από την ευτυχία των άλλων, από την ευτυχία της αγάπης και της αυτοθυσίας.
13. Ο κάθε στρατηγός και ο κάθε στρατιώτης ένιωθε μηδαμινός βλέποντα πως είναι ένας κόκκος άμμου σε αυτή την ανθρωποθάλασσα.
14. Όταν ο στρατηγός Κουτούζωφ διεμήνυσε στον υπασπιστή του Τσάρου ότι θα χάσουν τη μάχη αν επιτεθούν στο Αούστερλιτς, ο υπασπιστής απάντησε: Στρατηγέ μου, εγώ έχω το νου μου στο ρύζι και στις κοτολέτες. Για τον πόλεμο νοιαστείτε εσείς.
15. Όλα αυτά θα τα θυσιάσω τώρα για μια στιγμή δόξας
16. Μόνο οι χαζοί μπορούν να ποντάρουν στην τύχη.
17. Η ανώτερη σοφία και η ανώτερη αλήθεια μοιάζουν με την πιο αγνή δροσιά που θέλουμε να πιούμε.
18. Μπορούμε να ξέρουμε μόνο ότι τίποτα δεν ξέρουμε. Και αυτό είναι ο ανώτερος βαθμός της ανώτερης σοφίας.
19. Μπορεί κανείς να σκοτώνει, να κλέβει κι ωστόσο να είναι ευτυχισμένος;
20. Όσο πιο λίγο αρέσει μια γυναίκα, τόσο πιο πιστή είναι.
21. Βρίσκονταν σε εκείνη την ανώτατη βαθμίδα της ευτυχίας, όπου ο άνθρωπος γίνεται απόλυτα καλός και αγαθός και δεν πιστεύει πως υπάρχει κακό, δυστυχία και λύπη.
22. Ο άνθρωπος ζει συνειδητά για τον εαυτό του αλλά χρησιμοποιείται σαν άβουλο ον για να πραγματοποιηθούν ιστορικοί, πανανθρώπινοι σκοποί.
23. Από το νου ενός παιδιού δεν περνά η σκέψη πως άνθρωποι πιο δυνατοί και πιο σοφοί από αυτό δεν έχουν τα μέσα να το βοηθήσουν στον πόνο του.
24. Τη μάχη την κερδίζει εκείνος που έχει αποφασίσει να την κερδίσει.
25. Όποιος δικαιολογείται, αυτοκατηγορείται.
26. Συμβουλάτορες υπάρχουν πολλοί, άνδρες πραγματικοί δεν υπάρχουν.
27. Το λάθος που τραβάει την προσοχή του σκακιστή, το βλέπει μόνο και μόνο γιατί το εκμεταλλεύτηκε ο αντίπαλος.
28. Πρέπει να διοικεί ένας και όχι δύο.
29. Ο όχλος είναι τρομερός, είναι αδυσώπητος. Είναι σαν τους λύκους που δεν μπορείς να τους κατευνάσεις, παρά μόνο με σάρκα.
30. Η Ρωσία δεν βρίσκεται στη Μόσχα αλλά στις καρδιές των παιδιών της.
31. Ο πόλεμος είναι η πιο δύσκολη υποταγή της ελευθερίας του ανθρώπου στους νόμους του Θεού.
32. Το κεφάλι μου, καλό ή κακό, δεν έχει παρά να στηριχτείς τον εαυτό του.
33. Το άθροισμα των ανθρώπινων θελήσεων έκανε την Επανάσταση και το Ναπολέοντα.
34. Ποτέ, ως το τέλος της ζωής του, – ο Ναπολέων – δεν μπόρεσε να καταλάβει ούτε το καλό, ούτε την ομορφιά, ούτε την αλήθεια, ούτε τη σημασία των πράξεών του που ήταν απόλυτα αντίθετες με το καλό και την αλήθεια και κάθε άλλο παρά σχέση είχαν με τον άνθρωπο.
35. Εγώ και τώρα δοκιμάζω αυτό το μακάριο αίσθημα. Να αγαπάς τον πλησίον σου, να αγαπάς τους εχθρούς σου. όλα, να τα αγαπάς, να αγαπάς το Θεό σε όλες τις εκδηλώσεις του.
36. Μόνο με την αυτοθυσία μπορούσε να δείξει την αξία της (ως γυναίκα και άνθρωπος).
37. Η καλύτερη θέση ενός στρατού είναι εκεί που υπάρχουν πολλά τρόφιμα.
38. Η ευτυχία, πατριώτη, είναι σαν το νερό στο ψαροκόφινο: το τραβάς, φουσκώνει, το βγάζεις έξω από το νερό, δεν μένει τίποτα.
39. Θεέ μου ας πέσω – για ύπνο – σαν πέτρα να σηκωθώ σαν φρατζόλα.
40. Όπου δικαστήριο, εκεί αδικία.
41. Το ηθικό του στρατεύματος είναι εκείνο που αν το πολλαπλασιάσουμε με τη μάζα, μας δίνει τη δύναμη.
42. Οι μεγάλοι στρατοί έχουν πάντα δίκιο (Les gros bataillons ont toujours raison).
43. Σαν να υπάρχουν κανόνες για να σκοτώνει κανείς ανθρώπους.
44. Η φυγή των Γάλλων, χωρίς καινούργιες μάχες είναι ένα από τα πιο διδακτικά φαινόμενα της ιστορίας.
45. Ρωσία και καλοκαίρι δεν κάνουν ταίρι.
46. Είναι απαραίτητο να παραιτηθούμε από την ελευθερία που αισθανόμαστε και να παραδεχτούμε την εξάρτηση που δεν αισθανόμαστε.
47. Όλα τα κίνητρα στη ζωή δεν είναι παρά τάσεις για περισσότερη ελευθερία.
48. Μόνο εκείνος ο άνθρωπος, ο οποίος πιστεύει πως υπάρχει Θεός που μας κυβερνά, μπορεί να αντέξει σε τέτοια συμφορά – για το θάνατο στη μάχη του δεκαεξάχρονου Πέτια.
49. Τα αστέρια, λες και ήξεραν ότι κανένας πια δεν τα έβλεπε, παιχνίδιζαν στον ουρανό. Πότε ανάβοντας και πότε σβήνοντας, έδειχναν να έχουν ξεκινήσει κουβεντολόι γεμάτο έγνοια και μυστήριο.
50. Και δεν υπάρχει μεγαλείο εκεί που δεν υπάρχει απλότητα, καλοσύνη και αλήθεια.
51. Από το μεγαλείο ως το γελοίο δεν είναι παρά ένα βήμα.
Εδώ, ολοκληρώνω την παρουσίαση του συγκλονιστικού μυθιστορήματος-δοκιμίου “Πόλεμος και Ειρήνη”. Ένα βιβλίο για το οποίο σας μίλησα όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα. Το βιβλίο που μου μίλησε στην καρδιά αλλά και στο μυαλό μου όταν ήμουν μικρή αλλά περισσότερο ακόμα, τώρα, που το ξαναδιάβασα.
Καλή Ανάσταση!
Από το μυθιστόρημα “Πόλεμος και Ειρήνη” Λέοντος Τολστόι. Εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος, μετάφραση Αντρέας Σαραντόπουλος
