«Η σοφία προέρχεται από την εμπειρία. Η εμπειρία όμως, είναι συχνά αποτέλεσμα έλλειψης σοφίας».
Τέρι Πράτσετ.
Ο Πρωταγόρας κάποτε, ανέφερε ένα μύθο για να μπορέσει να εξηγήσει την ανωτερότητα του ανθρώπινου μυαλού σε σχέση με όλην την πλάση. Σύμφωνα με αυτήν, ο άνθρωπος κάθισε μπροστά στο Δία διαμαρτυρόμενος για όλα αυτά τα «όπλα» που έχει δώσει στα ζώα και του στέρησε εκείνου. Ο Δίας του είπε, πως του έχει δώσει το ισχυρότερο όπλο όλων, τη λογική. Για «όπλα» θα μιλήσουμε λοιπόν… Και κυρίως, για την καλή συντήρηση αυτών των όπλων. Σοφία και εμπειρία.
Ένα μυαλό είμαστε.
Από τον τρόπο που σκέφτεσαι, από αυτά που σκέφτεσαι, με τη σειρά που τα φέρνεις στο μυαλό, αλλά και με την ταχύτητα που όλα έρχονται και φεύγουν, εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό όλη σου η…ιστορία στη ζωή. Υπολογισμοί, αποφάσεις, φιλοδοξίες, θέσιμο στόχων, φόβοι και ανησυχίες, «συγκατοικούν» σε ένα μυαλό. Το μυαλό είναι μια σύνθετη μηχανή, που έχει έναν απλό στόχο. Λειτουργεί για να είμαστε καλά, να είμαστε όλο και καλύτερα. Όπως όλες οι «μηχανές», έτσι και το μυαλό, θέλει προσοχή, συντήρηση και μέριμνα. Αν μια μηχανή δε λειτουργεί σωστά, μπορεί μέχρι και να… εκραγεί. Το μυαλό μπορεί να σε φτάσει στα ύψη, μπορεί και να σε καταστρέψει. Ανάλογα τη χρήση…
Ένα όνομα, πολύ σπάνιο…
Ονομάζουμε «σοφία», το τελειότερο στάδιο εξέλιξης του μυαλού μας. Όταν έχουμε φτάσει στο να είμαστε «σοφοί», λύνουμε με τρόπο απλό κάποια προβλήματα που φαντάζουν σύνθετα για άλλους. Τα πάντα, είναι «ελαφρύτερα» όταν έχουμε παρέα τη σοφία. Κι όμως, μιλάμε για κάτι που δύσκολα ορίζεται και άλλο τόσο δύσκολα, βρίσκεται… Σοφία λοιπόν. Πώς μπορούμε να τη γνωρίσουμε; Διαβάζοντας; Ζώντας; Ταξιδεύοντας; Ναι. Και με αυτά, αλλά ο σκοπός είναι να γνωρίσουμε το βασικό χαρακτηριστικό της σοφίας. Να μάθουμε να προβλέπουμε. Πρόνοια. Αυτό κάνει τη σοφία να μας επισκέπτεται δυσκολότερα. Τα μαθήματα που παίρνουμε, εξετάζονται από το πόσο διορατικοί είμαστε. Δηλαδή; Θα γίνουμε μελλοντολόγοι;!
Εμπειρία, μήτηρ πάσης…μαθήσεως.
Η επανάληψη λείπει και στη θέση της, η εμπειρία. Αν σκεφτούμε λιγάκι, θα δούμε πως οι δύο έννοιες μοιράζονται κοινά… σύνορα. Τα σύνορα που μοιράζονται, βρίσκονται στις παραστάσεις που έχουμε από διαφορετικά πράγματα. ΄Ετσι, σε κάποια θέματα είμαστε «αρχάριοι» και σε άλλα έμπειροι. Σε κάτι που είσαι έμπειρος, θα βρεις την άκρη πριν καν καταλάβει κάποιος άλλος περί τίνος πρόκειται. Το έχεις δει ξανά και ξανά, με παρόμοιο ή διαφορετικό τρόπο. Το γνωρίζεις και με κλειστά μάτια, έχει γίνει πλέον ένστικτο. Πώς αποκτούμε την εμπειρία; Τόλμη για να γευτούμε την αποτυχία και ένα σημειωματάριο… Αυτά, χρειάζονται σίγουρα. Η διαδικασία του μαθήματος, περιέχει αναγκαστικά μάθημα από τον πιο αποτελεσματικό δάσκαλο που δίδαξε ποτέ τον άνθρωπο. Το λάθος.
Πολλά λάθη, όχι όμως ίδια λάθη.
Μπορεί να σε πάω πίσω. Στα χρόνια που έβγαζες τις βοηθητικές ρόδες για να κάνεις κανονικό ποδήλατο. Πόσες φορές έπεσες μέχρι να στρίβεις τρέχοντας; Μέχρι να κάνεις επικίνδυνες βόλτες, πόσες φορές χρειάστηκε να γυρίσεις με μελανιές; Όπου ποδήλατο, τα πάντα. Ακόμη και στα προβλήματα που απέκτησες από τη συναναστροφή σου με άλλους ανθρώπους, πόσες φορές «έπεσες έξω» μέχρι να μάθεις εκείνους που σου ταιριάζουν; Λίγες, αρκετές ή πολλές φορές. Αυτό εξαρτάται από το σημειωματάριο. Μα καλά, ποιό σημειωματάριο; Σκοπός σου είναι να κάνεις λάθη για να μάθεις το σωστό. Το λάθος, οι γρατσουνιές και οι μελανιές, είναι το τίμημα για να μάθεις κάτι, σωστά. Αν σε κάθε λάθος που έκανες, το σημείωνες, τότε θα ήσουν ένας τέλειος μαθητής.
Τι να την κάνεις την αντοχή στα λάθη όταν τα επαναλαμβάνεις συνέχεια; Τη φορά που κατάλαβες οτι έμαθες ποδήλατο, πριν πέσεις, θυμήθηκες τι έκανες και έπεφτες και ανακάλυψες τρόπο για ισορροπία. Ήσουν πιο μπροστά, κατάλαβες που πηγαίνει μια συνεργασία σου όταν θυμήθηκες την τεράστια ομοιότητά της, με κάποια άλλη, που ναυάγησε…
Η εμπειρία, αποκτάται με τα λάθη. Η σοφία, με το να μην κάνουμε τα ίδια λάθη. Να τολμάμε να δοκιμάζουμε, να μη φοβόμαστε την αποτυχία. Η μόνη περίπτωση να αποτύχουμε είναι να μην μας διδάξουν τα λάθη τίποτε.
Φωτό από: www.history.com
